กรณีเจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ปะทะพรานป่า หลังพบลักลอบเขาพื้นที่ล่าสัตว์ป่าจำนวนมาก

17 มกราคม 2566 นายรุ่งโรจน์ อัศวกุลธารินท์ ผู้อำนวยการสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 12 เปิดเผยถึงกรณี เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี ปะทะพรานป่า พบของกลางที่เป็นซากของสัตว์ป่าเป็นจำนวนมาก ว่า สืบเนื่องจากผลการตรวจลาดตระเวนเชิงคุณภาพ และการออกตรวจ เพื่อป้องกันและปราบปรามตั้งแต่กลางเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนธันวาคม 2565 ของเจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง และตามการข่าวที่ได้รับแจ้ง พบมีพรานอาวุธครบมือจำนวนหลายคน หลายกลุ่ม เข้าล่าค่างบริเวณป่าเขาน้ำเย็น ป่าห้วยขมิ้น ป่าไซเบอร์ ป่าห้วยอีซะ ป่ายอดห้วยยาว และป่ายอดห้วยคอม้า

นอกจากนี้ภาพจากกล้องดักถ่ายที่อยู่ในบริเวณดังกล่าว ยังพบมีบุคคลถืออาวุธปืนและแบกกระสอบปุ๋ยหลายคน เข้ามาล่าสัตว์ตามข่าวที่ได้รับแจ้งมา ซึ่งอยู่ในพื้นที่รับผิดชอบของหน่วยพิทักษ์ป่าไซเบอร์ และหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยอีซะ ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง และข้อมูลจากสายข่าวในพื้นที่ยังแจ้งเข้ามาอีกว่า มีการนำซากค่าง ซึ่งแปรรูปเป็นส้มค่าง ออกมาจำหน่ายในพื้นที่ตำบลทองหลาง อำเภอห้วยคต จังหวัดอุทัยธานี

จากการเข้าลาดตระเวนบริเวณป่ายอดห้วยคอม้า เจ้าหน้าที่ยังพบซากเศษหนังค่างที่ถูกทิ้งไว้ บริเวณปางพักของผู้ต้องสงสัย และพิสูจน์ทราบว่ามักจะมีการเข้าออกมาใช้พื้นที่เพื่อการล่าสัตว์ป่าและเก็บหาของป่าอยู่เสมอ สังเกตได้จากร่องรอยการทิ้งขยะที่เกิดจากการเข้ามาใช้พื้นที่ การทำปางพัก รอยก่อกองไฟ รอยที่นอนจำนวนหลายคน เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จึงได้เพิ่มความเข้มข้นในการเข้าตรวจสอบลาดตระเวนพื้นที่ดังกล่าวพร้อมวางแผนการปฏิบัติงาน เพื่อแก้ไขปัญหาการลักลอบล่าค่างในพื้นที่ดังกล่าว

จากแผนการลาดตระเวนในช่วงเดือนมกราคม 2566 จนกระทั่งวันที่ 14 มกราคม 2566 เจ้าหน้าที่หน่วยพิทักษ์ป่าซับป่าพลู จำนวน 5 นาย ลาดตระเวนเข้าพื้นที่ตามแผนที่ได้รับมอบหมาย เวลาประมาณ 10.20 น. ได้ยินเสียงปืนจำนวน 5 นัด ในทิศตะวันตก ห่างจากจุดที่เจ้าหน้าที่อยู่ระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร จึงได้แจ้งให้นายปัณภัทร์ ว่องไว ผู้ช่วยหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง และรายงานให้นายเพิ่มศักดิ์ กนิษฐชาติ หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งทราบตามลำดับ พร้อมประสานกำลังจากเจ้าหน้าที่หน่วยพิทักษ์ป่าห้วยอีซะ เข้าร่วมกันตรวจสอบตามทิศทางที่ได้ยินเสียงปืน โดยทำการแยก 2 ชุด โดยชุดหน่วยพิทักษ์ป่าซับป่าพลู จำนวน 5 นาย และชุดหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยอีซะ จำนวน 4 นาย

จากนั้นเวลาประมาณ 11.00 น. ขณะดำเนินการเข้าตรวจสอบ เจ้าหน้าที่พบชายไม่ทราบชื่อ จำนวน 3 ราย และได้ยินเสียงผู้ชายตะโกนว่า “อนุรักษ์” ทิศทางมาจากกลุ่มชายดังกล่าว ชุดหน่วยพิทักษ์ป่าซับป่าพลูได้แสดงตัวเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ ก่อนจะมีเสียงปืนดังขึ้น 1 นัด จากทิศทางกลุ่มชายดังกล่าว เจ้าหน้าที่จึงได้หมอบเข้าที่กำบังและยิงปืนออกไปในฉับพลันทันที เพื่อป้องกันตัวไปยังที่มาของเสียงปืนของกลุ่มชาย 3 คน จนหัวหน้าชุดพิทักษ์ป่าซับป่าพลูสั่งหยุดยิงและถอยร่นกลับไปสถานที่ปลอดภัย จึงได้ประสานงานหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยอีซะ เข้ามาเป็นกำลังเสริม และร่วมกันเข้าตรวจสอบพื้นที่จุดปะทะพบตรวจพบอาวุธปืน จำนวน 3 กระบอก ได้แก่ อาวุธปืนลูกซองเดี่ยวแบบหักลำกล้อง จำนวน 1 กระบอก อาวุธปืนลูกกรดขนาด .22 ติดลำกล้อง จำนวน 2 กระบอก และอุปกรณ์ดำรงชีพในป่าอีกหลายรายการ ถัดไปประมาณ 100 เมตร พบชายไม่ทราบชื่อ จำนวน 1 คน อยู่ในลักษณะนอนหงายตรวจสอบพบว่าเสียชีวิตจากการปะทะ ในพื้นที่เกิดเหตุพบของกลาง ซึ่งเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562 ประเภทสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม ลำดับที่ 17 ลำดับที่ 134 ลำดับที่ 151 ประกอบด้วย ค่างแว่นถิ่นเหนือ (Presbytis phayrei) จำนวน 3 ซาก น้ำหนัก 23.9 กิโลกรัม ซากค่างรมควัน จำนวน 1 ซาก น้ำหนัก 1.1 กิโลกรัม ซากชิ้นส่วนค่างรมควัน จำนวน 20 ชิ้น น้ำหนัก 830 กรัม พร้อมส้มค่าง จำนวน 3 ถุง น้ำหนัก 60 กิโลกรัม พญากระรอกดำ (Ratufa bicolor) จำนวน 1 ซาก น้ำหนัก 760 กรัม และลิงลม หรือ นางอาย (Nycticebus coucang) จำนวน 1 ซาก น้ำหนัก 300 กรัม

ทั้งนี้พบว่าผู้กระทำความผิดทั้ง 3 ราย ได้เข้ามาในป่าห้วยขาแข้งประมาณ 3 วันแล้ว และล่าสัตว์ป่าอย่างต่อเนื่อง เมื่อได้แล้วได้ทำส้มค่างและรมควันไว้ คาดว่าน่าจะเดินทางกลับในวันเกิดเหตุ จึงได้แบ่งซาก สัตว์ป่าออก เป็นส่วนๆ ส่วนละเท่าๆ กัน โดยแบ่งส้มค่างคนละ 20 กิโลกรัม และแบ่งตามความเหมาะสม เพื่อสะดวกในการขนย้าย หากเดินทางออกไปจากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งแล้ว สามารถที่จะแยกย้ายกลับบ้านของตนเองได้เลย และนำส้มค่างไปขายให้กับผู้ที่สนใจในราคากิโลกรัมละ 550-600 บาท หากขายได้ทั้งหมด จะได้เงินประมาณ 11,000 – 12,000 บาท ต่อคน แต่ถ้ารวมทั้งหมด 33,000 – 36,000 บาท ยังไม่รวมซากอื่นๆที่รมควัน

จากนั้นเจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ได้รับโทรศัพท์จากญาติผู้บาดเจ็บจากการปะทะกับเจ้าหน้าที่ ว่า ตนเองถูกยิงได้รับบาดเจ็บที่ขา ขอให้เจ้าหน้าที่พาตัวผู้บาดเจ็บออกไปรักษาพยาบาล เจ้าหน้าที่จึงได้เข้าค้นหาและพบผู้บาดเจ็บ จึงทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้น และนำผู้บาดเจ็บออกจากที่เกิดเหตุโดยใช้เปลสนาม ระยะทางจากจุดเกิดเหตุมายังหน่วยพิทักษ์ป่าไซเบอร์ประมาณ 8 กิโลเมตร เพื่อนำไปรักษาที่โรงพยาบาลห้วยคต ก่อนส่งตัวไปรักษาที่โรงพยาบาลอุทัยธานี

เจ้าหน้าที่จึงแจ้งข้อกล่าวหาให้แก่ผู้กระทำความผิดตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562 ฐานความผิด ต่อไปนี้
1. ฐาน “ร่วมกันล่าสัตว์ป่าคุ้มครองโดยไม่ได้รับอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่” ตามมาตรา 12
2. ฐาน “ร่วมกันมีสัตว์ป่าคุ้มครองหรือซากสัตว์ป่าคุ้มครอง” โดยไม่ได้รับอนุญาตจากพนักงาน เจ้าหน้าที่ ตามมาตรา 17
3. ฐาน “ร่วมกันเข้าไปในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า” โดยไม่ได้รับอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่ ตามมาตรา 53
4. ฐาน “ร่วมกันล่าสัตว์ป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า” โดยไม่ได้รับอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่ ตามมาตรา 54
5. ฐาน “ร่วมกันเก็บหา และกระทำการใดๆทำการให้เสื่อมสภาพซึ่งทรัพยากรธรรมชาติ ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า” ตามมาตรา 55 (5) และ 6. มีความผิดตามพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ.2507 ฐาน “ร่วมกันเก็บหาของป่า ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ” ตามมาตรา 14 (1)

กรณีผู้เสียชีวิต เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ได้ประสานงานกับมูลนิธิสืบนาคะเสถียร โดยมูลนิธิสืบนาคะเสถียรจะเป็นตัวแทนเข้าไปให้ความช่วยเหลือและเยียวยาครอบครัวผู้เสียชีวิตตามศีลธรรมจรรยาต่อไป ส่วนผู้บาดเจ็บอยู่ในการควบคุมตัวของเจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง และอยู่ในระหว่างการรักษาตัวที่โรงพยาบาลอุทัยธานี และจากการตรวจสอบประวัติการกระทำความผิดพบว่า 1 ในผู้กระทำความผิด ได้กระทำความผิดฐานล่าสัตว์ป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง โดยล่าตะกวด จำนวน 2 ตัว เมื่อวันที่ 20 เมษายน 2561 ศาลจังหวัดอุทัยธานี พิพากษาว่ากระทำผิดจริง โทษรวมจำคุก 33 เดือน และปรับ 44,000 บาท โทษจำคุกให้รอการลงโทษมีกำหนด 2 ปี ส่วนผู้หลบหนี พนักงานสอบสวนจะติดตามตัว เพื่อนำมาดำเนินคดีตามกฎหมายต่อไป